Beerse Overlaat

Gedicht op het monument van de Beerse Overlaat in Beers:

geen beter bate dan de kost
die ons van overlast verlost
en van de Beerse overlaat
alleen ‘t gedenken overlaat

Als in vroeger tijden via de Maas overvloedig water werd afgevoerd volgden in Noordoost Brabant overstromingen. Tussen Cuijk en Katwijk en tussen Gassel en Linden in de voormalige gemeente Beers zaten twee natuurlijke lage delen. Het water stroomde dan langs Grave en via Oss naar Den Bosch, waar het weer de Maas in stroomde. Bij de aanleg van de spoorlijn Nijmegen-Roermond werd de kleinste overlaat gedicht.

Als het stijgende water over de overlaat dreigde te stromen werden in Grave twee kanonnen afgevuurd om de boeren te waarschuwen.
Ze konden dan hun vee in veiligheid brengen. Grave kende zogenaamde stadsboerderijen, nodig om het vee onder te kunnen brengen. Dit gebeurde kennelijk soms meerdere keren per jaar.

Rond 1920 begon men plannen te maken om een einde te maken aan deze overstromingen. Ingenieur Lelie (zoon van …) ontwierp een plan om bochten af te snijden en de Maas op sommige plaatsen te kanaliseren. Het water zou zo sneller worden afgevoerd en er ontstonden minder ijsdammen. Daarmee zou de kans op dijkdoorbraken verminderen.
Daarnaast zouden er stuwen komen bij Grave en Lith om de waterhoogte te regelen. De waterhoogte werd in mijn jeugd nog dagelijks via de radio gemeld en zo ontstonden dus de verschillen boven en beneden de sluis.

In 1942 werd ook de dijk tussen Gassel en Linden definitief opgehoogd en daarmee was de Beerse overlaat verledentijd.

Maar ook nog in 1995 waren er zodanige hoge waterstanden in de Maas en de Waal dat doorbraken dreigden.
Dit leidde tot het plan ‘Ruimte voor de rivieren’ om te hoge waterstanden en te veel druk op de dijken te voorkomen.

Voor meer informatie zie: www.beerseoverlaat.nl.

Hieronder de Beerse Overlaat, tegenwoordig aangeduid als Traverse van de Beerse Maas, ingetekend op een actuele kaart: