Blinden en Grave

Medio 1800 begon in Nederland de zorg voor blinden. De Fraters van Tilburg namen in 1859 in Grave de zorg op zich voor katholieke blinde jongens en de Zusters van Liefde  in 1882 voor katholieke blinde meisjes.
Nadat Grave als garnizoensstad werd opgeheven kwamen er gebouwen vrij waarin de opvang plaatsvond.

Frater Adrianus Kemps (1855-1930) van de Fraters van Tilburg wordt in 1874 door zijn congregatie naar Grave gestuurd om daar te helpen bij de blindenzorg voor jongens en mannen in het Instituut Sint-Henricus.
Voor meisjes wordt het Instituut De Wijnberg opgericht.

 

Henricus

Er volgden alsmaar meer aanmeldingen en daardoor ontstond er met regelmaat ruimtegebrek. Vervolgens vind in 1888 nieuwbouw plaats aan de Hoofschestraat in Grave. In de jaren erna neemt het aantal leerlingen steeds meer toe en er komen alsmaar meer gebouwen bij.
Eind jaren vijftig van de vorige eeuw willen Henricus en De Wijnberg uitbreiden. Er wordt gesproken over een fusie en gezamenlijke nieuwbouw.
De kerk geeft daar echter geen toestemming voor met als resultaat dat midden jaren zestig Henricus in Nijmegen uitbreidt en De Wijnberg in Grave. In 1969 verhuist Henricus naar Nijmegen.

 

De Wijnberg

Voor het Instituut De Wijnberg werd een nieuw gebouw ontwikkeld aan de Oliestraat in Grave. Dit gebouw is nog aanwezig (zie foto). Nadat ook hier onvoldoende ruimte voor uitbreiding aanwezig was vestigden de zusters zich aan de St Elisabethstraat.

 

Theofaan

Vanwege een tweetal oorzaken moest een nieuwe richting in worden geslagen, t.w.: terugloop van het aantal blinde kinderen en ouders gingen hun visueel gehandicapte kinderen steeds meer in de thuissituatie opvoeden. Er wordt dan door de twee instituten gesproken over samenwerking.
Na moeizame en langdurige besprekingen in de periode 1969 tot 1982 kwam het tot een fusie tussen Henricus en De Wijnberg. Begin 1983 vertrokken de visueel gehandicapten van Henricus vanuit Nijmegen naar Grave, de oude thuishaven.

Als nieuwe naam werd Theofaan gekozen. De naam van de frater die tussen 1945 en 1962 de scepter zwaaide over Henricus en een belangrijke rol speelde in de emancipatie van blinden en slechtzienden.

 

Frater Adrianus

In 1874 kwam Frater Adrianus naar Henricus. Hij is mede-uitvinder van een koperen schrijfplaatje waarmee blinden ziendenschrift kunnen schrijven en van het zogenaamd Graafs rekenbord, een hulpmiddel voor het rekenonderwijs dat internationaal toegepast zal gaan worden. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in het Graafs Museum.

Ook begint hij een borstelmakerij (1893), een drukkerij voor uitgaven in braille (1888) en een blindenbibliotheek (1918) die alle drie tot grote bloei komen

 

Financiering

De instituten Henricus en De Wijnberg dankten hun ontstaan aan de vrijgevigheid van de Graafse familie De la Geneste. Die stelde geld ter beschikking voor de gebouwen en voor fondsen om de eerste jaren door te komen.
De fraters en zusters zorgden zonder salaris voor het onderwijs.

In 1886 werd met toestemming van de Nederlandse bisschoppen een commissie gevormd die voor de beide instituten het inzamelen van geld moest gaan regelen.

In 1914 vestigde Baron van Wijnbergen, lid van de Tweede Kamer en voorvechter van het katholiek onderwijs, in de kamer de aandacht op het onderwijs aan blinden te Grave, met als verzoek hieraan geldelijke steun te verlenen. Vele Kamerleden waren verbaasd, ze hadden nog nooit van deze instituten gehoord.
Het Rotterdamse katholieke dagblad ‘De Maasbode’ vaardigde een redacteur af naar Henricus. Hij schreef er drie artikelen over, die werden gebundeld in de brochure “Wat ze in de Kamer niet wisten”. Het belang van subsidiëring werd zo landelijk op de kaart gezet

 

Visio

De Theofaanschool Louis Braille (Grave), de Markendalen (Breda) en de Prinses Margriet Francisca (Rotterdam) fuseren in 1959 tot een nieuwe onderwijsinstelling: Convergo.

In 2001 ontstaat Sensis uit een fusie van Convergo (onderwijs) en de Theofaan De Blauwe Kamer Groep (wonen).
Visio fuseert in 2002 met Het Loo Erf landelijk, revalidatiecentrum voor slechtziende en blinde mensen in Apeldoorn. Samen vormen zij Visio de Landelijke Stichting Slechtzienden en Blinden.

Op deze luchtfoto het Instituut in Grave voor of tijdens de ontwikkeling van meer opvang in de thuissituatie. Inmiddels is dit alles afgebroken, vond nieuwbouw plaats op een kwart van dit terrein en is de overige ruimte aangekocht door de Gemeente Grave.

Grave ontwikkelt nu plannen om de oude vestingwerken deels te herstellen.